Quạt là thiết bị quan trọng trong hệ thống HVAC, giúp kiểm soát luồng không khí, duy trì chất lượng không khí và tối ưu hiệu suất làm mát. Trong quá trình vận hành, quạt có thể gặp các sự cố như phát ra tiếng ồn lớn, hiệu suất suy giảm hoặc bị quá tải. Nếu không được xử lý kịp thời, các vấn đề này có thể ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động của toàn bộ hệ thống. Bài viết này, TOMECO sẽ hướng dẫn cách nhận biết, xử lý các lỗi phổ biến và bảo trì quạt HVAC để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định và bền bỉ.
Hệ thống HVAC là gì?
HVAC (Heating, Ventilation, and Air Conditioning) là hệ thống sưởi ấm, thông gió và điều hòa không khí, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì môi trường sống và làm việc tối ưu. Trong hệ thống này, quạt là một thiết bị không thể thiếu, đảm nhận nhiệm vụ kiểm soát luồng không khí nhằm:
- Cấp khí tươi: Đưa không khí sạch từ bên ngoài vào phòng, đảm bảo chất lượng không khí trong không gian kín.
- Hút khí CO: Loại bỏ khí CO và các khí độc hại khác, đặc biệt quan trọng tại các bãi đỗ xe, tầng hầm, hoặc khu vực có nguy cơ phát thải khí độc.
- Tạo áp dương: Duy trì áp suất cao hơn trong phòng sạch hoặc khu vực vô trùng, giúp ngăn chặn bụi bẩn và vi khuẩn xâm nhập.
- Hút mùi và trao đổi không khí: Loại bỏ mùi hôi, khí thải trong bếp công nghiệp, nhà vệ sinh, phòng hóa chất, đảm bảo không gian luôn thông thoáng.

Các loại quạt trong hệ thống HVAC

Có nhiều loại quạt được sử dụng trong hệ thống HVAC, mỗi loại có đặc điểm riêng phù hợp với từng môi trường và nhu cầu khác nhau. Quạt hướng trục thường được sử dụng để cấp và hút gió với lưu lượng lớn nhưng áp suất thấp. Quạt ly tâm trực tiếp mang lại hiệu suất cao, phù hợp cho hệ thống thông gió tổng thể. Trong khi đó, quạt ly tâm gián tiếp lại thích hợp với môi trường có nhiệt độ cao, độ ẩm lớn hoặc chứa hóa chất. Ngoài ra, quạt ly tâm hộp được thiết kế để giảm thiểu độ ồn, rất phù hợp với văn phòng và khách sạn.
Các lỗi thường gặp và hướng dẫn bảo trì quạt HVAC
Trong quá trình vận hành, quạt có thể gặp một số vấn đề phổ biến như phát ra tiếng ồn lớn, hoạt động kém hiệu quả hoặc bị quá tải dẫn đến cháy động cơ.

Quạt vận hành nhưng phát ra tiếng ồn lớn
Tiếng ồn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Nếu do cơ khí, cần kiểm tra xem cánh quạt có bị hút vật lạ hoặc bám bụi không, sau đó vệ sinh guồng cánh và đo độ rung. Nếu độ rung vượt quá mức cho phép, cần thực hiện cân bằng lại cánh quạt. Ngoài ra, vòng bi cũng cần được kiểm tra và thay thế nếu hỏng. Trường hợp tiếng ồn phát sinh do vận tốc gió cao, cần kiểm soát tốc độ gió trong hệ thống ở mức hợp lý. Trong ống cấp khí lạnh, tốc độ gió không nên vượt quá 6 m/s, còn với hệ thống hút mùi bếp, mức tối ưu dao động từ 8 đến 12 m/s. Nếu lưu lượng quạt quá lớn, có thể điều chỉnh bằng biến tần để giảm áp suất.

Quạt cấp/hút yếu
Hiệu suất quạt suy giảm có thể do bộ lọc không khí bị tắc. Khi gặp trường hợp này, cần kiểm tra và vệ sinh bộ lọc hoặc thay mới nếu cần thiết. Việc lắp đồng hồ áp suất giúp theo dõi tình trạng của bộ lọc và phát hiện kịp thời những bất thường. Ngoài ra, cần xác minh xem thông số kỹ thuật của quạt có phù hợp với hệ thống hay không để đảm bảo hiệu suất tối ưu.

Quạt bị quá tải, gây cháy động cơ
Một trong những nguyên nhân chính khiến quạt quá tải là do lựa chọn quạt có áp suất quá cao, dẫn đến hiện tượng nhảy aptomat hoặc báo lỗi biến tần OL02. Để khắc phục, cần lắp tủ điện bảo vệ mất pha và quá tải. Ngoài ra, đấu nối sai hệ thống điện cũng có thể gây sốc áp, khiến động cơ quá nhiệt và dễ bị cháy sau vài giờ vận hành. Khi đấu nối động cơ ba pha, cần kiểm tra điện áp và chọn đúng sơ đồ đấu nối phù hợp với hệ thống.
Kết luận
Việc bảo trì quạt HVAC không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ thiết bị mà còn duy trì hiệu suất hệ thống và đảm bảo môi trường làm việc an toàn, thông thoáng. Ứng dụng công nghệ giám sát và cảm biến hiện đại sẽ hỗ trợ phát hiện sớm các vấn đề, giảm thiểu thời gian ngừng hoạt động và tiết kiệm chi phí sửa chữa. Khi thực hiện kiểm tra hoặc sửa chữa, cần đảm bảo tắt nguồn hệ thống và sử dụng các trang bị bảo hộ cá nhân như găng tay và kính bảo hộ để đảm bảo an toàn.
Nếu bạn đang gặp vấn đề với hệ thống quạt HVAC hoặc cần giải pháp bảo trì hiệu quả, hãy liên hệ với TOMECO ngay hôm nay. Đội ngũ chuyên gia sẵn sàng hỗ trợ bạn với những giải pháp tối ưu nhất, giúp hệ thống HVAC của bạn hoạt động ổn định và tiết kiệm năng lượng.