Tiếng Việt
English
Hiện nay, nhiều bài viết quảng cáo sử dụng cụm từ “quạt hút chịu nhiệt 150–1000°C, thậm chí 1200°C” như một cam kết về khả năng vận hành. Tuy nhiên, nhìn từ góc độ kỹ thuật, cách mô tả này rất dễ gây hiểu lầm, tiềm ẩn rủi ro khi lựa chọn thiết bị không phù hợp với điều kiện thực tế.
1. Giới hạn nhiệt độ vận hành thực tế
Khẳng định quạt có thể “vận hành liên tục ở 1000–1200°C” mà không nêu rõ điều kiện kỹ thuật đi kèm là sai lệch. Trên thực tế:
- Quạt công nghiệp phổ biến chỉ chịu 150–300°C với vật liệu thép tấm tiêu chuẩn hoặc thép mạ kẽm.
- Quạt sử dụng vật liệu chế tạo như inox 310S, SS321 hoặc thép hợp kim crôm-niken, kết hợp cách ly động cơ, có thể đạt 400–600°C.
- Nhiệt độ >800°C chỉ tồn tại ở đầu nguồn nhiệt, cần giải pháp trao đổi nhiệt sơ bộ, hoặc bố trí quạt gián tiếp (motor đặt ngoài vùng nhiệt).
Nếu hút trực tiếp luồng khí 1000–1200°C mà không qua xử lý nhiệt, cánh quạt có thể biến dạng, bạc đạn hỏng, motor cháy hoặc thậm chí gây cháy nổ nếu vật liệu không đảm bảo.
2. Sai lầm về inox 304 “chịu 800°C”
Nhiều người hiểu nhầm inox 304 có thể chịu nhiệt 800°C. Thực tế:
- Inox 304 bắt đầu giảm cơ tính rõ rệt từ 425°C.
Bảng sau đây tổng hợp nhanh giới hạn nhiệt độ và đặc tính của các vật liệu chế tạo quạt công nghiệp để bạn dễ hình dung:
| Vật liệu | Giới hạn nhiệt độ khuyến cáo | Ưu điểm | Nhược điểm / Cảnh báo | Ứng dụng phù hợp |
|---|---|---|---|---|
| Thép cacbon (Q235 / SS400) | 150–250°C | Giá rẻ, dễ gia công | Biến dạng nhanh nếu nhiệt cao liên tục | Quạt thông gió, hút khói nhẹ |
| Inox 304 | tối đa 425°C (không khuyến cáo >550°C) | Dễ gia công, vệ sinh | Giảm cơ tính >425°C, giòn hóa nếu trên 550°C | Quạt ngành thực phẩm, môi trường sạch |
| Inox 310S / SS321 | 600–800°C | Chống oxi hóa tốt | Giá cao hơn, cần kiểm tra mối hàn | Quạt hút khí nóng, lò sấy, lò nung |
| Thép hợp kim crôm-niken | 800–950°C | Khả năng chịu nhiệt rất cao | Yêu cầu cách ly động cơ, giá cao | Quạt gián tiếp, cấp khí lò công nghiệp |
| Sơn tĩnh điện | 180–200°C (silicone đến 300°C) | Thẩm mỹ, chống ăn mòn | Phân hủy trên 300°C | Quạt nhiệt độ trung bình |
Lưu ý: Nhiệt độ đầu nguồn có thể đạt 1000–1200°C nhưng bắt buộc có trao đổi nhiệt sơ bộ, không hút trực tiếp để tránh nguy hiểm. bắt đầu giảm cơ tính rõ rệt từ 425°C.
- Không khuyến cáo dùng trên 550°C lâu dài vì nguy cơ giòn hóa do cacbit.
Gán mác “chịu 800°C” cho inox 304 là không có cơ sở và dễ gây lựa chọn sai vật liệu.
3. Sơn tĩnh điện và giới hạn chịu nhiệt
Sơn tĩnh điện phổ biến có khả năng chịu nhiệt tối đa khoảng 180–200°C, một số loại đặc biệt đạt 250°C. Với nhiệt độ trên 300°C, nên dùng sơn chịu nhiệt gốc silicone hoặc phủ oxit kim loại, hoặc dùng vật liệu thô (inox/thép chịu nhiệt) không sơn. Sơn tĩnh điện ở môi trường 600–1000°C chắc chắn sẽ phân hủy, bong tróc.
4. Phân biệt “quạt hút chịu nhiệt” và “quạt hút khói PCCC”
Cần tách bạch rõ hai khái niệm:
- Quạt hút chịu nhiệt: sử dụng trong nhà máy, hút khí nóng, khói, bụi, nhiệt độ thường 200–400°C.
- Quạt hút khói PCCC (Fire Rated Fan): theo EN 12101-3, chịu được 300–400°C trong 2 giờ, có chứng nhận F300/F400, dùng cho tòa nhà cao tầng, tầng hầm.
- Không thể dùng một loại quạt cho cả hai mục đích mà thiếu kiểm tra, thử nghiệm đặc thù.
5. Động cơ có tản nhiệt nước – bất cập
Dù về lý thuyết, motor có thể gắn tản nhiệt nước, nhưng phương án này đắt đỏ, rủi ro rò rỉ, bảo trì khó và hiếm thấy trong thực tế ngành quạt công nghiệp. Giải pháp khả thi hơn là:
- Truyền động gián tiếp hoặc trục nối dài, đưa motor ra khỏi vùng khí nóng
- Sử dụng motor F-class với cách điện cao cấp, kết hợp quạt làm mát phụ.
6. “Quạt cho mọi ngành” – thông điệp sai kỹ thuật
Thực tế, từng ngành có yêu cầu rất riêng:
- Luyện kim, đúc: cần quạt chịu bụi, quạt chịu nhiệt cao, kết cấu bền.
- Nhà máy hóa chất, sơn: cần quạt chống ăn mòn, chống cháy nổ.
- Ngành thực phẩm: yêu cầu vật liệu an toàn vệ sinh như inox 304/316.
- PCCC: phải có kiểm định F300/F400.
Không một mẫu quạt tiêu chuẩn nào có thể đáp ứng tất cả ứng dụng này nếu không thiết kế riêng và kiểm nghiệm kỹ lưỡng.
Kết luận
Quảng bá sai về khả năng chịu nhiệt, vật liệu, hiệu suất quạt không chỉ gây nhầm lẫn mà còn tiềm ẩn rủi ro an toàn, thiệt hại tài chính và kỹ thuật. Khuyến nghị:
- Luôn yêu cầu hồ sơ kỹ thuật, bản vẽ, tiêu chuẩn thử nghiệm.
- Với ứng dụng nhiệt độ cao, cần có tính toán CFD, chứng chỉ kiểm định F300/F400 nếu phục vụ PCCC.
Chú trọng khâu thiết kế cách ly nhiệt, làm mát, truyền động và bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo vận hành an toàn, hiệu quả.
Liên hệ ngay với TOMECO để được tư vấn giải pháp tối ưu, phù hợp đặc thù vận hành của từng nhà máy:
📧 Email: toancau@tomeco.vn
👉 Gọi ngay 091 7704186 hoặc đăng ký tại đây để được kỹ sư TOMECO hỗ trợ 24/7.
🌐 Website: www.tomeco.vn
📢 Facebook: https://www.facebook.com/tomeco.vietnam
🎬 Youtube: https://www.youtube.com/@quatcongnghieptomeco2331
📣 LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/tomeco-mechanic-electrical-join-stock-company
